Jaume Cabre "Głosy Pamano"

Jaume Cabre, kataloński pisarz, filolog i scenarzysta, znany jest w Polsce dzięki swej monumentalnej powieści "Wyznaję", która rok temu zrobiła furorę wśród większości krytyków i zwykłych czytelników. Przyznaję, że przez ten prawie ośmiuset stronicowy bestseller nie przebrnęłam. Zabrakło mi cierpliwości i czasu, ale obiecałam sobie, że kiedyś wrócę do autora. Udało się przy okazji wydania wcześniejszej książki Cabre - "Głosów Pamano".

Fabuła "Głosów Pamano" toczy się w fikcyjnej miejscowości Torena w Pirenejach i obejmuje okres historyczny od lat 30 i 40 XX wieku, po lata 70, aż do początków XXI wieku. Tina Bros, skromna nauczycielka z Sort udaje się do niewielkiego miasteczka, by zrobić zdjęcie szkoły przeznaczonej do rozbiórki. Na miejscu znajduje ukryte pudełko po cygarach, w którym znajdują się, pozornie uczniowskie zeszyty, a w rzeczywistości długi list-opowieść, który nigdy nie dotarł do adresata. 
Oriol Fontelles, młody nauczyciel przybywa do Toreny z ciężarną żoną Rosą. Szybko wplątuje się w zależność od faszystowskiego burmistrza Toreny, Valentiego Targii. Poznaje najbogatszą kobietę w miasteczku panią Elisendę Vilabru, która przez Targę szuka zemsty na zabójcach ojca i brata.
Fontelles przez jednych zapamiętany jako faszystowski bohater, przez innych jako zdrajca mający na sumieniu małego chłopca, spisał swoją historię dla córki, której nie miał okazji nigdy poznać. 
Tina powoli, strona po stronie, odkrywa prawdziwe oblicze nauczyciela, a przy okazji budzi uśpione pragnienie zemsty i nienawiść.

Cabre snuje opowieść, która toczy się na przestrzeni ponad 60 lat i jest to okres, jeden z najburzliwszych w historii Hiszpanii. Czasy wojny domowej i rządy generała Franco to okres pełen nienawiści, śmierci i podziałów społeczeństwa. W tej nienawiści i pragnieniu zemsty nurza się Elisenda Vilabru, piękna i bogata mieszkanka Toreny, która zrobi absolutnie wszystko, by dokonała się zemsta na mordercach jej bliskich. Jej goelem, mścielem zostaje Valenti Targa, przez współczesnych nazywany katem Toreny. Jest też oczywiście nauczyciel - Oriol Fontelles - postawiony pomiędzy falangistami a partyzantami, jak między młotem a kowadłem. W "Głosach Pamano" pojawia się cała plejada ciekawych, niejednoznacznych postaci, z których żadna nie jest jednoznacznie czarna lub biała.

"Głosy Pamano" to nie książka, którą można wcisnąć do torebki. Raz, że słusznego rozmiaru (i obłędnie ładnie wydana), dwa, że tematyka nie łatwa, a wymaga jeszcze dodatkowego skupienia, bowiem autor w jednym zdaniu potrafi "przeskoczyć" to innych czasów, a nawet zmienić gdzieś po drodze bohatera. Jednak warto przejść przez ten labirynt i poznać historię Oriola, Tiny, Elisendy i wielu innych. 

Żałuję, że nie potrafię lepiej napisać o tej powieści, że nie umiem ubrać swoich refleksji w ładne słowa, dlatego polecam Waszej uwadze trzy inne recenzje: Olgi na Wielkim Buku, Kalii i AnnRK.

Za książkę dziękuję wydawnictwu Marginesy.